Het begrotingstekort van Nederland stijgt dit jaar naar 3,4 procent en komt daarmee weer boven de Europese norm van 3 procent.

Dat blijkt uit de Voorjaarsnota van het ministerie van Financiën. Het kabinet geeft veel meer geld uit om ook mensen te compenseren voor de hoge energierekening. Ook gaat er onder meer extra geld naar Defensie.

Het kabinet geeft 6,4 miljard euro extra uit om de stijging van de energieprijzen te verzachten.

De extra uitgaven dekt de coalitie vooral door vermogende ondernemers en bedrijven meer belasting te laten betalen

Minder geld voor klimaatfondsen

Sowieso zullen vermogenden in de toekomst meer belasting moeten betalen. Dat past binnen de discussie over vermogensongelijkheid, vindt het kabinet. "Sterke schouders zullen meer lasten moeten dragen", zegt minister van Financiën Sigrid Kaag daarover.

Verder wordt er 2,2 miljard gesneden in diverse fondsen zoals het stikstoffonds om andere nieuwe wensen te betalen.

Het kabinet haalt ruim 2 miljard euro uit drie fondsen (het Nationaal Groeifonds, het klimaatfonds en het stikstoffonds) om te investeren in defensie, bevestigde minister van Financiën Sigrid Kaag vrijdag. De bewindsvrouw ziet het niet als "snijden", maar als "herprioriteren". Bovendien gaat het maar om een relatief klein deel van de tientallen miljarden in de fondsen, benadrukt ze.

De doelen blijven overeind staan, net als het "overgrote deel" van het budget. Dat betekent dus ook dat het kabinet wat meer zal 'normeren', zegt Kaag. Het stellen van regels voor vervuilende bedrijven is volgens haar "een heel belangrijk element" van het klimaat- en natuurbeleid.

Onder meer vanwege de oorlog in Oekraïne, had een groot deel van de Kamer het kabinet gevraagd het budget van Defensie flink op te hogen. Volgens de minister gaat het om "noodzakelijke investeringen".

In de Voorjaarsnota geeft minister Kaag aan hoe de begroting er dit jaar voorstaat. Voor het eerst geeft het kabinet ook al inzicht in plannen die het de komende jaren wil uitvoeren. Normaal komt dat pas naar buiten op Prinsjesdag. Met deze nieuwe systematiek krijgt de Kamer meer mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de begroting van volgend jaar.

Er waren al verschillende plannen uitgelekt. Defensie krijgt er 2,4 miljard euro bij zodat in 2024 en 2025 de NAVO-norm wordt gehaald.

Verder wordt er zo'n 2,5 miljard euro uitgetrokken om het minimumloon te verhogen met 7,5 procent. Volgens minister Karien van Gennip (Sociale Zaken) is dat "goed nieuws" voor mensen met een kleine portemonnee. Wel betwijfelt ze of de stijging genoeg is voor iedereen, omdat daarvoor de inflatie te hard oploopt. De AOW groeit voorlopig mee met die stijging, heeft het kabinet besloten.

De komende jaren duikt het begrotingstekort volgens Kaag weer onder de 3 procent. Het zal dan uitkomen op tussen de 2,5 en 3 procent is de verwachting. De overheidsschuld blijft wel onder de Europese norm van 60 procent. Die staat op 52,9 procent en loopt op naar 54,9 procent in 2025.

Financiering van compensatie spaartaks komt vooral van bedrijven en vermogende Nederlanders

Het kabinet haalt miljarden op door te schuiven met belastingtarieven en -kortingen die vooral mensen met een hoger inkomen en ondernemers met een groot belang in een bedrijf raken.

Dit gebeurt om financiering te vinden voor de compensatie die de overheid moet bieden voor belastingplichtigen die geld terugkrijgen vanwege de te hoge belasting in box 3 voor spaargeld en beleggingen. Lees daar hier meer over.

Ook de verhoging van de AOW (die meegroeit met het minimumloon) wordt hier deels mee gefinancierd, hoewel ouderen zelf ook een flink deel betalen.

Het kabinet moest op zoek naar 3,6 miljard euro om klagers te compenseren voor de onterecht betaalde vermogensrendementsheffing in box 3 voor spaargeld en beleggingen. Die groep wordt mogelijk nog groter, maar dat wordt later in het jaar besloten.

Ook was er veel geld nodig om de AOW toch mee te laten stijgen als het minimumloon omhooggaat. De oppositie had dit afgedwongen in de Eerste Kamer. Een deel van dit geld wordt betaald door de inkomensondersteuning voor pensionado's (de IOAOW genaamd) de komende twee jaar te verlagen, om in 2025 af te lassen.

Ook wordt de voorgenomen verhoging van de ouderenkorting teruggedraaid. Ouderen betalen dus ook flink mee aan de verhoging van hun eigen AOW.

Een maatregel die hogere inkomens raakt betreft de algemene heffingskorting. Dat is een bedrag dat je in mindering kunt brengen op de te betalen belasting in box 1. De algemene heffingskorting is al inkomensafhankelijk. Dus hoe hoger het brutoloon, hoe lager de belastingkorting.

Het kabinet wil bij de afbouw van de algemene heffingskorting echter naast het inkomen uit arbeid in box in ook laten meetellen hoe hoog het vermogen is in box 3, plus het inkomen dat grootaandeelhouders van bedrijven in de vorm van bijvoorbeeld dividenduitkeringen ontvangen in box 2. Daardoor zullen vermogende Nederlanders minder belastingkorting krijgen over het inkomen in box 1 en de facto dus meer belasting betalen.

In box 3 voor spaargeld en beleggingen wordt het 'heffingsvrije vermogen' niet verhoogd, zoals eerst voorgenomen. Nu betalen mensen in box 3 voor spaargeld en beleggingen over vermogen tot ruim 50.000 euro geen belasting (het dubbele voor fiscale partners). Het kabinet wilde dit bedrag verhogen naar 80.000 vanaf 1 januari volgend jaar, maar dat gaat niet door.

Verder gaat het kabinet sleutelen aan box 2 van de inkomstenbelasting. Die heeft betrekking op personen met een belang van 5 procent of meer in in bv, nv of coöperatie. Mensen met een 'aanmerkelijk belang' in een onderneming gaan daar vanaf een bepaald niveau meer belasting over betalen.

Voor de eerste 67.000 euro aan inkomsten in box 2, zoals dividenduitkeringen, wordt het tarief 26 procent en daarboven gaat een tarief van 29,5 procent gelden.

Daarnaast beperkt het kabinet de hoogte van het loon dat directeuren met een aandelenbelang van minimaal 5 procent in bijvoorbeeld een bv aan zichzelf uitkeren. Hierdoor gaan zogenoemde directeur-grootaandeelhouders meer belasting betalen in box 1 van de inkomstenbelasting.

Wat betreft de vennootschapsbelasting wordt geldt momenteel voor een winst tot 395.000 euro het lage tarief van 15 procent; daarboven geldt een tarief van 25,8 procent. Het kabinet wil de schijfgrens verlagen naar 200.000 euro: hierdoor betalen bedrijven eerder het hogere tarief van 25,8 procent.

Ook wordt de zogenoemde expatregeling uitgekleed. Mensen die naar Nederland komen om tijdelijk hier te werken, hoeven over 30 procent van hun loon geen belasting te betalen, maar dit geldt straks alleen voor een inkomensgrens van maximaal 216.000 euro per jaar (ook wel de Balkenendenorm genoemd).

Pandjesbazen moeten ook betalen, aldus Van Rij. Als zij een huis kopen om te verhuren, betalen ze straks meer dan 10 procent overdrachtsbelasting. Het kabinet wilde dat tarief eerst verhogen van 8 procent van de waarde van het huis naar 9 procent.

LEES OOK: Compensatie voor te hoge ‘spaartaks’ in box 3: dit kun je verwachten als je voor 2021 belastingaangifte hebt gedaan